Çocuklarda Kansızlık Neden Olur, Belirtileri Neler, Nasıl Geçer?

Bu makalemizde çocuklarda kansızlık, demir eksikliği neden olur, belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir? Konusu hakkında bilgiler vereceğiz.

Toplumumuzun en sık rastlanan kronik hastalıklarının ilk beşinden biri olan kansızlık diğer adıyla anemi aslında biraz da bizlerin neden olduğu bir sağlık sorunudur. Çünkü yeterli ve dengeli beslenerek, yeterli miktarda kan yapıcı gıdaları tüketerek demir alımını yeterli miktarda tutmak, kansızlığı önlemek mümkündür .  Gelişmiş ülkelerde 0-5 yaş arası çocuklarda kansızlığa rastlanma sıklığı % 4-20 iken, az gelişmiş ülkelerde aynı yaş grubunda bu oran % 80’lere kadar çıkmaktadır. Ülkemizde çocuklarda kansızlık oranı % 50 (her iki çocuktan biri) gibi oldukça yüksek bir değerdedir. Önemsenmediğinde, tedavisi ihmal edildiğinde çocuklarda sık hastalanma ve gelişme geriliği gibi sorunlara sebep olan kansızlık kanda bulunan alyuvarların veya alyuvarların içinde bulunan hemoglobinin azalmasına verilen isimdir. Çocuklarda kansızlığın birçok nedeni olmakla beraber, en sık görülen neden demir eksikliğine bağlı kansızlıktır. Demir eksikliğine yol açan nedenler ise; yeterli ve dengeli beslenememe yüzünden yetersiz demir alınımı, hızlı büyüme nedeni ile demir ihtiyacının artması ve çeşitli nedenlerle oluşan kan kaybıdır.

Çocuklarda kansızlık ve demir eksikliği belirtileri

1. Ten renginin soluk olması
2. Halsizlik
3. Aşırı hareketlilik, hiperaktivite
4. İştahsızlık
5. Baş dönmesi
6. Kulak çınlaması,
7. Ağız kenarında çatlaklar
8. Tırnakların kaşık şeklini alması, çatlaklar oluşması,
9. Dilde kızarma, çatlak ve kabarcık oluşumu,
10. Yutarken zorlanma, ağrılı yutma,
11. Geç algılama, zihinsel gelişim geriliği
12. Depresyon, içe kapanıklılık
13. Sık sık hasta olma
14. Kalp çarpıntısı
15. Pita (toprak, pil emme gibi anormal gıdaları aşerme)
16. Baş ağrısı
17. Gözün beyazının soluk olması
18. Çabuk kızma, agresiflik

Demir eksikliği ve kansızlık olan çocukların yürümesi, oturması, konuşması gecikir. Bu çocuklarda davranış bozukluğu ortaya çıkar ve öğrenme güçleşir. Bağışıklık sistemi zayıflar ve hastalığa yakalanma ihtimali artar.

Çocukluk yaş grubunda demir eksikliğini belirtileri özgün değildir. Belirgin kansızlık ortaya çıkana kadar tanımlaması güçtür. Öylesine yavaş gelişme eğilimindedir ki sıklıkla bunları fark etmek zordur. Demir eksikliği anemisi yaş gruplarına göre farklı belirti ve bulgular verebilir.

 Bebeklerde kansızlık ve demir eksikliği belirtileri;

iştahsız, huzursuz, neşesiz, halsizdir, hareketleri yavaştır, uyku bozuklukları olabilir. Bu bebeklerde fizik muayenede göz kapaklarının içi, avuç içi, ayak tabanı, tırnak yatakları soluktur. Ancak bütün bu belirtiler silik kalabilir.Kansızlık belirgin ise, solukluk, halsizlik, huzursuzluk, iştahsızlık, çabuk yorulma, oturma emekleme ve yürümede gecikme, katılma nöbetleri,çarpıntı, nefes darlığı görülebilir.Özellikle saç dökülmesi yaşayan veya saçları geç çıkan kişilerde demir eksikliği sıkça vardır;ve buna demir hariç çinko ve biotin eksikliğide eşlik eder. Gene yapılan bazı yurtdışı çalışmalarında 2 yıldan daha uzun süre demir eksikliği yaşayan çocuklarda algıda azalma,anlama güçlüğü ve zor öğrenme gibi bulgularda tespit edilmiştir. Hastalığın teşhisi Kan analizleri sonucu konulur

Çocuklarda kansızlık  ve demir eksikliği nedenleri

1. Demir açısından zengin gıdaların tüketilmemesi
2. Kulak enfeksiyonu veya sinüs enfeksiyonu gibi uzun bir süre alyuvarların üretimini engelleyen enfeksiyonlar.
3. Çok fazla inek sütü tüketimi
4. Kırmızı kan hücrelerinin gelişimini engelleyen herhangi bir kronik hastalık.
5. Kullanılan ilaçların yan etkileri
6. Çocuğun hayatın ilk yıllarında hızlı büyümesi, demir ihtiyacının artmasına ve dolayısıyla demir yetersizliğine ve kansızlığa yol açar.

Çocuklarda Kansızlık Ve Demir Eksikliği Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?

6 ay ile 6 yaş arası çocuklarda 11 g/dL nin, 6-14 yaşlarda 12 g/dL’nin altı kansızlık olarak kabul edilir.

Kan analizleri sonucu anemi saptanan hasta, demir eksikliği dışındada kansızlık yapan nedenler açısından değerlendirilir, gerekirse nedene yönelik testler yapılır. Çocukluk çağı anemisi, diğer anemi türlerinde olduğu gibi günlük beslenmede demir açısından zengin gıdaların bol miktarda tüketimi yoluyla tedavi edilir. Çocuklarda kansızlık iler boyuttaysa doktor demir damlası veya ilacı reçete edecektir. Demir içeren damla ya da şuruplar kullanılır. İlaçlar öğünler arasında verilir. Beslenmede demir yönünden zengin gıdalara (et, balık, tavuk, kuru üzüm, üzüm pekmezi, tahin, yumurta, kuru baklagiller, kuru yemişler) ağırlıklı olarak verilir.Ispanak zannedildiği kadar demirden zengin değildir.

Demir Eksikliğine İyi Gelen Gıdalar

Demir açısından zengin besinler şunlardır; Tavuk ciğeri, Sığır ciğeri, Sığır eti, Kuzu eti,Ton balığı, Sardalye Ördek eti, Barbunya Fasulye Bezelye Patates Çekirdeksiz kuru üzüm İrmik Pekmez Kepekli ekmek Kabak Kabak çekirdeği Mercimek Nohut Kuru erik Domates püresi Kuru fasulye Domates salçası Börülce Kaju Hayvansal gıdalardan kırmızı sakatat en zengin demir kaynağıdır. Diğer yararlı gıdalar ise; kırmızı et, tavuk, yumurta ve balıktır (en zengini somon). Bitkilerden ise buğday, mısır ve yulaf, taneli olduğunda demirden daha zengin durumdadır. Kuru üzüm, kuru kayısı, kuru erik, badem, fıstık, ceviz gibi kuruyemişler ile çekirdekler demir yönünden çok zengin olmamakla beraber yeterli düzeyde demir içerirler. Bir çorba kaşığı pekmezde yaklaşık 3 mg demir bulunur. Günde bir bardak portakal suyunun içilmesi bitkilerden alınan demirin emilimini bir kat artırırken, çay ve kahve tüketimi demir emilimini %75 oranında azaltmaktadır. Bir de demir içeren gıdaların ve ilaçların kalsiyum içeren süt ürünleri ile beraber verilmemesi arada bir saat bulunması demirin emilmesi için iyi olur.

Fazla inek sütü kansızlık yapabildiğinden günde yarım litreden fazla tüketilmemelidir. Demir içeren İlaçların bazı yan etkileri vardır; Dişler geçici olarak siyaha boyanabilir, ilaçlar dil köküne doğru verilirse boyanma çok az olacaktır. Kakada koyu renk oluşabilir.Bulantı, kusma, ishal ya da karın ağrısı görülebilir. Yakınmalar sürekli olursa doz azaltılır ya da ilaç grubu değiştirilir. Hastanın kan hemoglobin düzeyi yaşına göre normal düzeye gelinceye kadar demir ilaçlarına devam edilir. Kan düzeyi normale ulaştıktan sonra vücudun demir depolarının dolması amacıyla da yarı dozda 1-2 ay daha ilaç alımı sürdürülür. Çocukların büyüme dönemi tamamlanana kadar her yıl bir kere 18 yaşına kadar kan tahlili ve demir ölçümü yaptırması ,kişinin daha sağlıklı büyümesi için iyi olacaktır.

Kan Yapan Yiyecekler, Meyveler, İçecekler, Kansızlık İçin Ne Yemeli? Tıklayınız

Bebeklerde Demir Eksikliği Neden Olur, Belirtileri Neler, Nasıl Geçer? Tıklayınız

Bebeklerde Demir İlacı, Damlası Kullanımı (Doktorlar Bilgi Veriyor) Tıklayınız