Damar genişlemesinin tıbbi adı Vazodilatasyondur. Kan damarları duvarında bulunan düz kasların gevşemesi sonucu kan damarlarının iç çapındaki artışa damar genişlemesi denir. Kan damarları genişlediğinde damar direncindeki düşme nedeniyle kan akışı artar. Bu nedenle, arteriyel kan damarlarının genişlemesi (genellikle arteriollerde meydana gelir) kan basıncını düşürür.
Damar genişlemesinin sağlığa faydaları şunlardır;
Damar genişlemesi, damarların genişlediği yerde şişme ve ciltte pempeleşme olarak belirti verir.
Vazokonstrüksiyon yani damar büzülmesi, damar genişlemesinin zıddı olan bir kavramdır. Atardamar, toplardamar, arteriol, venül ve kılcal damarları da içeren kan damarlarının çapı, boyutu bulunduğu bölgeye değişir. Mesela yüzdeki kılcal damarların boyutu bacaktaki damarlarla bir değildir. Ancak vücutta bulunan tüm damarların boyutları kullanılan ilaçların yan etkileri, endokrin sistemi bezleri ve organları tarafından kan dolaşımına bırakılan hormonların etkileri, spor yapma gibi nedenlerden zamanla genişleyebilmektedir.
Damar genişlemesi kan akışını artırır, ödemi azaltır ve vücut sıcaklığının dengede kalmasına yardımcı olur.
Vazodilatasyona (Damar genişlemesini) sağlayan insan vücudunun içinde ve dışında birçok farklı şey mevcuttur. İnsan vücudunun içinde histamin ve laktik asit, kan damarlarının genişlemesini sağlayan kimyasallar arasında yer alır.
Egzersiz ve kas çalışması da damar genişlemesine yardımcı olabilir.
Vazodilatasyona (Damar genişlemesine) neden olan şeylere vazodilatatör denir. Nitrogliserin içeren ilaçlar da vazodilatatördür. Sık sık göğüs ağrısı yaşayan ve kalp krizi geçirmiş kişilere reçete edilen Nitrogliserin içeren ilaçlar, kalp kasına kan salan koroner damarların genişlemesine yol açabilmektedir. Bu genişleme doktorlar tarafından istenilen, hedeflenen bir durumdur çünkü kalp kasına oksijenli kan sağlayan koroner arterin tıkanması kalp krizini tetikleyebilmektedir. Kalp hastalıkları ve kalp krizi sonucunda kalp oksijenden mahrum kalırsa ölür ve ölmüş olan dokular tekrar canlanamaz. Nitrogliserin gibi ilaçlar damarları genişleterek hayat kurtarır.
Vücudun damar genişlemesini ve büzülmesini kontrol altında tutmak için kendi doğal sistemi vardır. Bu sistem herhangi bir nedenden dolayı bozulduğunda, istenmeyen damar genişlemesi ve büzülmesi gibi durumlar ortaya çıkar.
Vücut damar sisteminin bozulması sonucu ortaya çıkan damar genişlemesi,çeşitli nedenlerden dolayı böbreklerde, karında, kasıklarda, peniste, beyinde, yüzde ve kalp damarlarında meydana gelebilmektedir. Bu gibi durumlarda damar genişlemesi nerde olduysa o bölgenin damarlarını normale döndürmek için tedavi uygulanır. Hangi organınızda damar genişlemesi olduysa o organla ilgili doktora başvurmalısınız. Örneğin kalbinizde damar genişlemesi varsa Kalp doktoruna, böbreklerde damar genişlemesi varsa Nefroloji doktoruna başvurmalıdır.
