Doğum Kontrol Hapı Nedir Ne İşe Yarar Ne Zaman Korumaya Başlar ?

Östrojen ve progesteron hormonu içeriği ile istenmeyen gebelikten koruyan haplara doğum kontrol hapı adı verilir. Doğum kontrol hapları, hamilelikten korunmakta en güvenli yollardan biridir. Doğru bir şekilde (hergün aynı saatte) alınması durumunda gebelikten korunmada en etkili yöntemdir. 2012 sağlık raporuna göre 2006 ile 2010 yılları arasında doğurganlık çağındaki kadınların %62’si doğum kontrol hapı kullanmıştır. İki çeşit doğum kontrol hapı bulunmaktadır. Her iki çeşit içerisinde de, doğal olarak vücut tarafından salgılanan hormonların sentetik halleri yer almaktadır. Hapların içerisinde ya projestin hormonu yalnız olarak, ya da östrojen hormonu ile birlikte bulunmaktadır. Bu iki hormonda kadınların adet döngüsünü düzenlemekte büyük rol oynarlar. Vücut içerisinde sürekli değişen miktarları doğurganlığı doğrudan etkiler.

Doğum kontrol hapı kullanmanın gebeliği önleyici etkisi yanı sıra, adet sancısını azaltması, adet döngüsünü düzenlemesi, sivilceleri önlemesi ve yumurtalık ile ilgili bütün kanserlere yakalanma şansının azaltılması gibi birçok artısı bulunmaktadır.

Ancak, doğum kontrol haplarının, doktorların size söylememiş olabileceği birçok yan etkisi olabilir. Hapları kullanmaya başlamadan önce sağladığı yararların yanı sıra yan etkilerini de bilmeniz büyük önem taşımaktadır.

Aşağıda, doktorların size bahsetmemiş olabileceği 10 yan etkiyi paylaşacağız.

Doğum Kontrol Hapının Koruyuculuğu Ne Zaman Başlar? Her gün düzenli alıp kutuyu bitirmeniz şartıyla, doğum kontrol hapının koruyuculuğu hemen ilk ilaçtan itibaren başlar.

Doğum Kontrol Hapı Bıraktıktan Sonra Ne zaman Adet Olunur? Doğum kontrol haplarının bitmesiyle hap kullanımına yedi gün ara verilir. Bu yedi gün içinde kadın adet görür. Sekizinci günde tekrar yeni kutuya başlanır. Adet kanamaları genellikle bu ara verilen dönem içerisinde başlar. En fazla 5 gün sürer.

Doğum Kontrol Haplarının Yan Etkileri;

Baş Ağrısı ve Migren

Doğum kontrol haplarının neden olacağı hormonal düzensizlikler bazı insanlarda baş ağrısı ve migrene neden olabilir. Bazı doğum kontrol hapları kullananların vücudunda östrojen hormonunun azalmasına neden olabilmektedir. Düşük östrojen seviyeleri ise özellikle migreni olan insanların ağrılarını tetikleyebilir veya ağrısı olmayan insanlarda baş ağrısına yol açabilir.

2005 yılında yapılan bir çalışmada çoğu kadının doğum kontrol haplarını kullanmaya başladığı ilk ay boyunca baş ağrısı problemi yaşadığı görülmüştür. Fakat doğum kontrol haplarının düzenli kullanımı sonucunda bu ağrıların kaybolduğu veya azaldığı belirtilmiştir.

2014 yılında yapılan bir başka çalışmada ise doğum kontrol hapı kullanımının migren riskinin artmasının, östrojen seviyesinin düşüşüyle bir ilgisi olduğu bulunmuştur.

Şayet doğum kontrol hapı kullanımına bağlı baş ağrısı sorunu yaşıyorsaanız hormon seviyeleri daha az olan bir doğum kontrol hapını kullanmaya başlamanız, bu sorunu giderebilir. Doğru hapı seçmenizde yardımcı olması için bir doktora başvurunuz.

Mide Bulantısı

Bazı insanlar doğum kontrol hapını ilk kez kulanmaya başladığında mide bulantısı sorunu yaşamaktadır. Bu hafif yan etki, hap kullanılmaya başlandıktan birkaç hafta sonra kaybolma eğilimi göstermektedir.  Doğum kontrol hapı kullanımına bağlı mide bulantısının sebebi yükselmiş östrojen seviyeleridir. Yükselen östrojen seviyeleri hafif mide rahatsızlığına yol açmaktadır. Yüksek östrojen seviyeleri içeren doğum kontrol hapları, düşük seviyede östrojen içeren haplardan daha fazla mide bulantısına yol açmaktadır.

Memelerde Hassasiyet

Doğum kontrol hapları ayrıca memelerde hassasiyet ve büyümeye yol açabilir. Bu hafif yan etki hapa başlandıktan sonra birkaç hafta içerisinde geçecektir. Bu yan etki hapın neden olduğu ani hormonal değişikliklerden kaynaklanmaktadır.

Bu problem genelde sadece projestin içeren doğum kontrol hapları kullanıldığında ortaya çıkmaktadır. Hem projestin hem de östrojen hormonu içeren hapları kullanan kadınlarda bu yan etki nadiren gerçekleşir.

Kahve ve tuzu günlük hayatınızda azaltmaya çalışarak bu etkilerden daha hızlı bir şekilde kurtulabilirsiniz. Ayrıca göğüsleriniz için destekleyici sütyen kullanıp rahatsızlığı giderebilirsiniz.

Eğer göğsünüzde bir yumru hissederseniz ya da göğsünüzde oluşan hassasiyet ve acı uzun bir süre geçmezse doktorunuza başvurunuz.

Kilo Almak

Doğum kontrol hapı kullanımına başlandıktan sonraki birkaç hafta veya ay içerisinde kilo alımı sık karşılaşılan bir yan etkidir. Bu genellikle kalıcı değildir ve kilo alımından ziyade vücutta sıvı tutulmasıyla ilgilidir.  Yüksek dozda östrojen içeren haplar daha çok bu yan etkiye sebep olmaktadır. Yüksek östrojen seviyesi iştahı arttırır ve vücutta su tutulmasına sebep olur. Hatta bu yan etki göğüslerde, kalçalarda ve baldırlarda yağlanmasına sebep olabilecek kadar gelişebilir.

Eğer kilo alma konusunda endişeleriniz varsa daha az östrojen içeren haplara yönelin. Ayrıca diyetinize dikkat edin ve günlük rutininizin içerisine egzersiz eklemeyi ihmal etmeyin.

Ruh Halinde Ani Değişimler, Depresyon

Doğum kontrol hapları kullanan bazı kadınlarda görülebilecek bir başka yan etki ruh halindeki ani değişimler ve depresyon belirtileridir. Bu yan etki bazı hapların içerisinde bulunun sentetik hormonların nörotransmitterları (sinir ileticileri) etkilemesi sonucunda oluşur. Bu da ruh halindeki ani değişimlere ve aşırı duygusallığa sebep olur.  Eğer depresyon geçmişiniz var ise doğum kontrol hapı kullanımına başlamadan önce doktorunuza mutlaka danışmalısınız. Hormon içermeyen bir doğum kontrol yöntemi sizin için daha iyi bir seçenek olabilir.

Maya Mantarı Enfeksiyonları

Doğum kontrol hapı kullanımının sebep olabileceği bir diğer yan etki ise vajinal mantar enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon vajinada kaşıntıya, yanmaya ve acıya sebep olabilir.

Doğum kontrol hapı, özellikle östrojen ve projestin olmak üzere vücuttaki hormonların dengelerini değiştirir. Yüksek östrojen seviyesi vajinada mantar enfeksiyonuna sebep olabilir.

2006 yılında yapılan bir araştırma sonucunda, vajinada mantar oluşumu riskinin doğum kontrol hapları kullanımıyla ikiye katlanabileceği, spermisid (sperm öldürücü) kullanmıyla üçe katlanabileceği belirtilmiştir.

Hatta, eğer hap kullanan kadınlarda şeker hastalığı varsa veya şeker ve alkol tüketimi fazlaysa enfeksiyon riski daha yüksektir.

Görme Problemleri

Görme problemi sorunu, doğum kontrol hapının yaygın bir yan etkisi olmamakla birlikte, lens takan kadınların görmelerinde ufak problemler meydana gelebilir. Hormonal değimlerden kaynaklanan su tutulma sorunu, korneanın şişmesine neden olabilir. Bunun sonucunda korneanın şekli değişebileceğinden dolayı lensinizin tam olarak oturmamasına neden olabilir. Doğum kontrol hapına başladıktan sonra böyle bir problem yaşamanız durumunda göz doktorunuza danışmalısınız. Ek olarak, doğum kontrol hapının uzun kullanımı sonucunda glakom hastalığını tetikleme riski bulunabilmektedir. Bu durum göz sinirlerine zarar verip zamanla daha da kötüleşebilir.

Vajinal Kanama

Doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda vajinal kanama veya adet dışı lekelenme görülebilmektedir. Bu yan etki genellikle doğum kontrol hapı kullanımının ilk 3 ayında meydana gelmektedir.  Bu yaygın olarak görülen yan etki genellikle düşük miktarda hormon içeren haplarda daha çok görülmektedir. Hormon seviyelerinde oluşan ani değişim endometriyal astarının incelip hassaslaşmasına ve yırtılıp, düşmesine karşı daha hassas hale getirir.

Eğer hap kullanıyorken beş veya daha fazla gün vajinal kanama yaşarsanız hemen doktorunuza başvurunuz.

Kanda Pıhtılaşma

Kanda pıhtılaşma doğum kontrol hapı kullanımı sonucu oluşabilecek çok nadir görülen fakat çok ciddi sonuçları olan bir yan etkidir. Yapılan bir araştırmaya göre hamile olmayan ve doğum kontrol hapı kullanmayan kadınlarda kan pıhtısı oluşma riski 10.000 kadında 1-5 iken, doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda 10.000’de 3-9 olarak tahmin edilmektedir. Sigara içen, aşırı kilolu, 35 yaş üstü ve yeni doğum yapmış kadınlarda kan pıhtısı görülme riski daha fazladır. Bunların üzerine kullanılan doğum kontrol hapı bu riski daha da arttırabilir. Yeni bir doğum kontrol hapı kullanmaya başlamadan önce olası yan etkiler ile ilgili jinekoloğunuza danışın.

Ayrıca, eğer nefes alma problemleri, göğüste ağrı veya bacaklarda şişme gözlemlediyseniz doktorunuza danışınız. Bu problemler ciğerde veya kalpte kan pıhtısı oluşumu nedeniyle oluşmuş etkiler olabilir.

Cinsel İstekte Azalma

Bazı insanlarda, doğum kontrol hapının cinsel yaşamlarında kötü etkisi olabilir. Doğum kontrol hapının içeriğindeki hormonlar bunun arkasındaki sebep olabilir. Doğum kontrol hapları testesteron üretimini düşürür ve bunun sonucunda cinsel isteğin azalmasına neden olabilir. İlişkiye girme isteğinin azalması, orgazm olma sıklığının azalması ve ilişki yaşarken acı yaşanmasına neden olabilir.Eğer bu etkileri 3 veya 4 aydan uzun bir süre yaşıyorsanız konu ile ilgili doktorunuza danışınız.

Ek Bilgiler

1. Piyasada birçok farklı doğum kontrol hapı satılmaktadır. Satın almadan önce doktorunuza mutlaka danışın.
2. Hapları hergün aynı saatte kullanmak büyük önem taşır.
3. Bu haplar sizi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumaz.
4. Doğum kontrol hapları, kullandığınız diğer ilaçlar ile etkileşime girebilir.
5. Sigara içenler veya kan pıhtılaşması sorunu yaşayan insanlar doğum kontrol hapı kullanmamalıdır.
6. Hamile olduğunuzdan şüphelendiğiniz anda doğum kontrol hapı kullanmayı bırakmalısınız.