Hamileler COVID-19 aşısı yaptırmalı mıdır? Gebelikte Koronavirüs aşısı ne zaman yapılır?

Tüm dünyaya yayılan COVID-19 'a karşı geliştirilen aşılarla ilgili her geçen gün yeni bir söylenti ve iddia ortaya atılmaktadır. Ülkemizde yapılmaya devam edilen BionTech ve Sinovak COVID-19 aşıların güvenliği hususunda özellikle hamile kadınlar çok endişelidir. Bilim insanları Koronavirüs aşılarının hamileler dahil tüm yetişkinler için güvenli olduğunu bildirmektedir.

2019'dan beri hayatımızda olan koronavirüs salgını son dönemlerde yeni varyantlar ile karşımıza çıkmaya devam ediyor. Uzmanlar son zamanlarda koronavirüs vakalarının hamilelerde artış gösterdiğini ve COVID-19’dan korunmak için gebelerin mutlaka aşı yaptırması gerektiğini bildiriyor.

HAMİLELER COVID-19 (KORONAVİRÜS) AŞISI YAPTIRMALI MIDIR?

Hem sağlık sorunu olan hamileler (diyabet, kalp hastalığı veya solunum rahatsızlıkları gibi) hem de sağlıklı gebeler, güvenle Covid-19 aşısı yaptırabilir; Aşı hamile kadınlarda herhangi bir komplikasyona neden olmaz.

Hamilelik döneminde genel itibariyle birçok değişiklik meydana gelen vücudumuzda bağışıklık sistemi baskılanır ve solunum, kalp sistemlerine ek yük biner. Dolayısıyla yaşanacak enfeksiyon ihtimali bu yükü daha da arttırır. İşte bu yüzden anne adayları hamilelik döneminde, aşı olarak muhtemel enfeksiyonlara karşı vücudunu koruma altına almalıdır.

Son zamanlarda ciddi komplikasyonlara neden olan COVID-19 (Koronavirüs) enfeksiyonuna karşı mesafe, maske ve hijyenden sonra geliştirilen en önemli koruma yöntemi şüphesiz aşıdır.  Hamilelikte anne ve bebeğin sağlığını korumak için mutlaka aşı olunmalıdır. Hayvan ve insanlarda yapılan deneyler ve geniş çaplı araştırmalar sonucunda COVID-19 aşısının hamilelerde ve fetüste herhangi bir zararlı etkisinin olmadığı ve hatta tam tersine hamilelik süresince COVID-19 aşısı olmanın enfeksiyon riskini en aza indirdiği kanıtlanmıştır. Ayrıca aşı yapıldıktan sonra hamilelerde oluşan antikorların plasenta yani eş yolu ile bebeğe geçtiği ve bu sayede doğumdan sonra yenidoğan bebekte de COVID-19’a karşı koruma oluştuğu görülmüştür. İşte bu yüzden hamile kadınlar hem kendi sağlığı hem de bebeklerinin sağlığı için aşı olmalıdır.

HAMİLELER HANGİ AŞIYI OLMALI?

Uzmanlar hamile olan kadınların, Pfizer BioNTech aşısı ve Moderna tarafından geliştirilen mRNA aşılarını olmalarını tavsiye etmektedir. Bu tavsiye kronik sağlık sorunları olanlar (diyabet, kalp hastalığı veya solunum rahatsızlıkları gibi) ve sağlıklı hamile kadınlar dahil tüm hamile kadınlar için geçerlidir.

Şu ana kadar yapılan araştırmalar sonucunda mevcut COVID-19 aşıları arasında hamilelikte yapılması uygun olduğuna dair en fazla veri BioNTech aşısına aittir. Dolayısıyla hamile anne adayları bu aşıyı güvenle olabilirler. Uzmanlar faz üç çalışmalarının ardından 15 yaş altı kişilere de yapılması onaylanan BioNTech aşısının hamileler için daha uygun olduğunu belirtmiştir.

Ülkemizde yapılan mRNA aşısı Biontech’tir. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi (CDC), mRNA aşılarıyla ilgili 139 bin hamile kadını kapsayan çalışmasında başta mRNA olmak üzere COVID -19 aşılarının anne ve bebeğe zararlı bir etkisinin bulunmadığını ve aşının anne adayını koruyup hastalık riskini önemli oranda azalttığını bildirmiştir.

HAMİLELİKTE HANGİ TRİMESTERDA AŞI YAPILMASI ÖNERİLİR?

Aşının hamileliğin ilk 12 haftasında yapılması durumunda bile annede veya bebekte herhangi bir komplikasyona sebep olduğuna dair bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır. Ancak ilk 12 hafta bebeğin organ gelişiminin en önemli olduğu dönem olduğundan yüksek riskli olmayan gebeler bu dönemden sonra aşı yaptırabilirler.

HAMİLELİKTE COVID-19 AŞISININ YAN ETKİLERİ NELERDİR?

ABD'de şu ana kadar 90.000'den fazla hamile kadının Pfizer BioNTech aşısı ve Moderna tarafından geliştirilen mRNA aşılarını olduğu bilinmektedir. Aşıyı olan bu kişilerde herhangi ciddi bir yan etki görülmediği ifade edilmiştir.

COVID-19 aşısı olan hamileler dahil her bireyde hafif ile orta derecede yan etkiler görülmesi normal kabul edilir. Vücudun birtakım yan etkiler göstererek tepki vermesinden vücutta hastalığa karşı koruma geliştirdiği anlaşılmaktadır. Covid-19 aşısı sonrasında hamile kadınlarda ateş, yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı, titreme, ishal ve enjeksiyon bölgesinde ağrı veya kızarıklık gibi kısa süreli yan etkiler görülebilir. Bu belirtiler yaygın olarak görülse de herkeste görülmeyebilir. Herhangi bir yan etki;  İstirahat, bol sıvı alınması veya doktor gerekli görürse ağrı kesici, ateş düşürücü ilaçlar ile tedavi edilebilir. Fakat şiddetli veya uzun süren yan etkiler söz konusuysa ve enjeksiyon bölgesindeki ağrı 24 saatten sonra kötüleşmiş ise doktora başvurmak gerekir.

Covid-19 aşısı sonrasında nadir de olsa uzun süreli ciddi bazı yan etkiler yaşanabilir. Aşı sonrasında nefes almada zorluk, göğüs ağrısı, kafa karışıklığı, konuşma veya hareket kaybı yaşanması halinde zaman kaybetmeden doktora gidilmelidir.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op.Dr.Selin Çetinkal'ın görüşlerinden yararlanılmıştır.