İlaç zehirlenmesi nedir? İlaç zehirlenmesinin 19 farklı belirtisi, nedenleri ve tedavisi

İlaç zehirlenmesi; kullanılan ilacın vücuda zarar vermesi, çeşitli belirtilere yol açmasıdır. İlaç zehirlenmesine özellikle çocukluk çağında sık rastlanır. Acil tıbbi tedavi gerektiren bir olaydır. İlaç zehirlenmesinde en kısa sürede Acil Servise başvurmalıdır.

İLAÇ ZEHİRLENMESİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

1. İshal
2. Baş dönmesi
3. Mide bulantısı
4. Mide ağrıları
5. Baş ağrısı
6. Kusma
7. Halsizlik
8. Aşırı terleme
9. Üşüme
10. Kalp atışlarında hızlanma
11. Göz bebeklerinde büyüme ya da küçülme
12. Hızlı nefes alıp verme ve ağızda kökü koku
13. Zihin bulanıklığı
14. Koma
15. Uyku hali
16. Nabız hızının artması veya azalması
17. Fenalık hissi
18. Bayılma
19. Kasılma ve kramp

İLAÇ ZEHİRLENMESİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

1. İlaç zehirlenmesinde en kısa zamanda 112 aranılıp ambulans çağrılmalı ve Acil Servise gitmelidir. Hastaneye gidilirken alınan ilaçların kutusu beraberinde götürülmelidir. Bu durumda hekim zehirlenmenin hangi ilaçtan dolayı olduğunu belirleyip gerekli tedaviyi uygulayacaktır. 
2. Uzman doktorların uygulayacağı mide yıkaması uygulaması sayesinde midede ilacın etkilerinden kurtulmak mümkündür. İlaç zehirlemesi şüphesi olan hastada tansiyon ve nabız kontrol edilmelidir. Eğer hastanın tansiyonu düşük ise hastanın bacakları havaya kaldırılmalıdır ve ayrıca eğer vücudu soğuk ise hasta battaniye ile örtülmelidir.
3. İlaç zehirlemesi yaşayan hastanın genel hali kontrol edilmelidir. Bilinci kapalı ise kişi uygun bir şekilde yatırılmalıdır. Fakat bu pozisyondaki hastanın kendi kusmuğu gibi iç salgılarından dolayı boğulması önlenmeli ve takma dişi olması halinde mutlaka çıkarılmalıdır.  Hastanın kolay şekilde nefes alıp almadığı da kontrol edilmelidir.
4. İlaç zehirlenmesinde gerekli ilk yardımın ardından doktora danışarak hastaya yoğurt yedirilebilir.

Mide yıkanması dışında ilaç zehirlenmesinde uygulanacak tedavi yöntemleri şöyledir:

Hastaya kusturma tedavisi uygulanabilir. Fakat bu tedaviden sonra uygulanması gereken diğer tedavi aşamalarına geçiş zor olduğundan çok sık başvurulan bir yöntem değildir.

Mide yıkanması (gastrik lavaj):  İlaç zehirlenmesi durumunda en sık başvurulan yöntem mide yıkanmasıdır. Fakat bu yöntemi uygulamak için zehirin vücuda 1 saatten daha önce vücuda girmiş olması, ilacın aktif kömür bağlamaması ve etken madenin yüksek zehirleme gücü olması gerekmektedir. Dolayısıyla eğer bu hususlar yoksa her ilaç zehirlenmesi durumunda mide yıkama yöntemine başvurulması yanlıştır. Hatta öyle ki, hastanın havale geçiriyor olması ya da geçirme ihtimalinin olması, hastada bilinç kaybı veya değişikliği varsa mide yıkanması yöntemi birtakım komplikasyonlara sebep olacağından sakıncalı olacaktır.

Aktif kömür: Zehirlenmeye sebep olan ilacın sindirim kanalında emilmesini engellemek için aktif kömür kullanılabilir. Bu yöntem zehirlenmeden sonraki 1 saat içinde uygulanabilir

Bağırsak yıkama: Tüm bağırsağı yıkamak zehirlenmeye sebep olan ilacın sürekli salıveren, enterik kaplı ilaçlar ve aktif kömürü bağlamayan türde(Lityum, kurşun gibi) olması halinde başvurulan bir yöntemdir.

İlaç zehirlenmesi halinde emilen maddenin vücuttan daha kolay atılması için başvurulabilecek diğer yöntemler şunlar olabilir:  idrarın alkalileştirilmesi, hemodiyaliz, hemoperfüzyon, hemofiltrasyon ve plazmaferezdir. Seçilecek yöntemin hangisi olacağı alınan ilaca bağlıdır.

Özgül antidot tedavisi: Özgül antidot vücuda alınan ilacın emilmeden veya emildikten sonra ilacın etkinliğini ortadan kaldırmaktadır. Fakat her ilaç zehirlenmesini ortadan kaldıran bir antidot olmadığı da bilinmelidir.

İLAÇ ZEHİRLENMESİ KİMLERDE GÖRÜLÜYOR?

İlaç zehirlenmesi %40 oranında kullanılan yanlış ilaçlar sebebiyle olmaktadır. Risk grubu ise genellikle yaşlılar, görme problemleri olan kişiler,  unutkanlık ve bunama gibi sağlık problemleri olan yetişkinlerdir. İlaç zehirlenmesi yaşayanların büyük bir kısmı ise 9 yaş altı çocuklardır.

İLAÇ ZEHİRLENMESİ NASIL ÖNLENİR?

1. İlaç zehirlenmesinin önüne geçmek için evinizde gereksiz fazladan ilaç bulundurmamalısınız.
2. Evde ilaçları çocukların ulaşmayacağı yerlerde kilitli bir dolapta muhafaza etmelisiniz.
3. Hiçbir şekilde doktor tavsiyesi olmadan başka insanlardan alınan öneriler doğrultusunda ilaç kullanılmamalıdır.
4. İlaçlar kendi kutuları dışında, başka ilaç kutularında veya isimsiz kutularda tutulmamalıdır.
5. Evinizde son kullanma tarihi geçmiş veya bilmediğiniz ilaçları bulundurmamalısınız.
6. İlaç kullanan yaşlı veya görme problemi olan kişilere yardım etmelisiniz.
7. Doktorların ağrı durumunda vermiş olduğu ağrı kesiciler ağrı problemi ortadan kalktığında kullanılmaya devam edilmemelidir. Bu hususta doktorun önermiş olduğu kullanım tavsiyesine ve süresine uymanız çok önemlidir.
8. Önceden kullanmış olduğunuz ilaçlar çok veya az orandada kalmış olsa evde bulundurulmamaldır.
9. Kullanılmayan ilaçları devlet kurumları, Kızılay ve belediyelere ileterek ilacın ihtiyacı olan kişilere ulaştırılmasını sağlayabilirsiniz.