Pankreatit, pankreas iltihabıdır. Akut pankreatit ve kronik pankreatit olarak ikiye ayrılır. Akut pankreatit kısa sürer ve tedavi ile birkaç gün içinde geçebilir. Kronik pankreatit ise uzun zaman sürer, ve kalıcı hasara neden olabilir.
PANKREATİT BELİRTİLERİ NELERDİR?
Pankreatit belirtileri akut ve kronik pankreatit olarak değişkenlik gösterir.
Akut pankreatit belirtileri şunları içerir:
- Üst karın ağrısı
- Sırtınıza yayılan karın ağrısı
- Karnınıza dokununca hassasiyet hissetme
- Ateş
- Şişkinlik
- Terlemek
- Dehidrasyon
- Düşük kan basıncı
- Hızlı nabız
- Mide bulantısı
- Kusma
Kronik pankreatit belirtileri ise şöyledir:
- Üst karın ağrısı
- Yemekten sonra şiddetlenen karın ağrısı
- İstemsiz kilo vermek
- Yağlı, kokulu dışkı (steatore)
PANKREATİT NEDEN OLUR?
Pankreatit, sindirim enzimlerinin pankreastayken aktive olması, pankreas hücrelerini tahriş etmesi ve iltihaba neden olmasıyla oluşur. Pankreatite neden olan şeyler şöyledir:
- Safra kesesinde taş olması.
- Alkol kullanımı
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Kandaki yüksek trigliserit seviyeleri (hipertrigliseridemi)
- Aşırı aktif paratiroid bezinin (hiperparatiroidizm) neden olabileceği kandaki yüksek kalsiyum seviyeleri (hiperkalsemi)
- Pankreas kanseri
- Karın cerrahisi geçirme
- Kistik fibroz
- Vücutta enfeksiyon
- Karın yaralanması
- Stres
- Hiperparatiroidizm veya aşırı aktif paratiroid bezine sahip olmak
- Pankreas bölgesine travma veya ameliyat
- Pankreasın kalıtsal anormallikleri
- Kalıtsal metabolizma bozuklukları
- Safra kesesinde tümör olması
- Virüsler (özellikle kabakulak)
- İltihabı da tetikleyebilen ilaçlar (bazı diüretikler dahil).
- Obezite. Obezseniz pankreatit olma olasılığınız daha yüksektir.
- Diyabet. Şeker hastalığı pankreatit riskinizi artırır.
- Travma
- Sigara içme alışkanlığı. Sigara içenlerde, sigara içmeyenlere kıyasla kronik pankreatit gelişme olasılığı ortalama üç kat daha fazladır.
- Ailede pankreatit öyküsü. Ailenizde pankreatit sorunı varsa sizde de görülebilir.
Pankreatit, aşağıdakiler de dahil olmak üzere ciddi komplikasyonlara neden olabilir:
PANKTREATİT NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Pankreatiti teşhis için doktorunuz kan testi, karın ultrasonu, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, manyetik rezonans görüntüleme (MRI), endoskopik ultrason ve dışkı testi isteyecektir.
PANKTREATİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Pankreatit tedavisi bu durumun nedenine göre değişir. Örneğin safra kesesi taşı bu duruma neden olduysa ameliyat gerekir.
- Antibiyotik ve ağrı kesiciler de reçete edilebilir.
- Kronik pankreatit tedavisi IV sıvıları, ağrı kesici ilaçları, yağ oranı düşük besleyici bir diyet ve enzim takviyelerini içerebilir.
- Akut pankreatit ise ağrı kesici, antibiyotikler, intravenöz (IV) sıvılar, düşük yağlı diyet ve hatta oruç ile tedavi edilebilir.
PANKREATİT NE ZAMAN GEÇER?
Hafif akut pankreatitten iyileşme normalde yaklaşık bir hafta sürer. Safra taşı veya nekrotizan enfekte doku gibi komplikasyonlar nedeniyle şiddetli akut pankreatitiniz varsa, iyileşmesi daha uzun sürebilir.
Kronik pankreatitiniz varsa, doktor ağrıyı en aza indirmeye yardımcı olacak bir tedavi planı sunacaktır, böylece mümkün olduğunca az rahatsızlıkla günlük yaşamınızı sürdürebilirsiniz.
PANKTREATİT HANGİ KOMPLİKASYONLARA NEDEN OLUR?
Pankreatit zamanında tedavi edilmezse şu sağlık sorunlarına neden olabilir:
Böbrek yetmezliği: Akut pankreatit, şiddetli ve kalıcı ise diyaliz ile tedavi edilebilen böbrek yetmezliğine neden olabilir.
Solunum problemleri: Akut pankreatit, vücudunuzda akciğer fonksiyonunuzu etkileyen ve kanınızdaki oksijen seviyesinin tehlikeli derecede düşmesine neden olan kimyasal değişikliklere yol açabilir.
Enfeksiyon: Akut pankreatit, pankreasınızı bakteri ve enfeksiyona karşı savunmasız hale getirebilir. Pankreas enfeksiyonları ciddidir ve enfekte olmuş dokuyu çıkarmak için ameliyat gerekebilir.
Psödokist: Akut pankreatit, pankreasınızdaki kist benzeri sıvı birikimlerine neden olabilir.
Yetersiz beslenme: Hem akut hem de kronik pankreatit, pankreasınızın, yediğiniz besinlerdeki besinleri parçalamak ve işlemek için gereken enzimlerin daha azını üretmesine neden olabilir. Bu durum, aynı yiyecekleri veya aynı miktarda yiyecekleri yiyor olsanız bile, yetersiz beslenmeye, ishale ve kilo kaybına neden olabilir.
Diyabet: Kronik pankreatit nedeniyle pankreasınızdaki insülin üreten hücrelere verilen hasar, vücudunuzun kan şekerini kullanma şeklini etkileyen bir hastalık olan diyabete yani şeker hastalığına yol açabilir.
Pankreas kanseri: Kronik pankreatitin neden olduğu pankreasınızda uzun süredir devam eden iltihaplanma, pankreas kanseri gelişimi için bir risk faktörüdür.
