Vücutta kırmızı kan hücrelerinin parçalanması ile açığa çıkan sarımsı madde bilirubin olarak adlandırılmaktadır. Bu maddenin kanda yüksek düzeyde olması haline hiperbilirubinemi ismi verilmektedir. Bu durum sarılık hastalığına yol açabilir.
TOTAL BİLİRUBİN NE DEMEKTİR?
Bilirubin kanda diret ve indiret bilirubin olarak bulunur. Direkt ve indirekt bilirubinin toplamına total bilirubin denir. Toplam bilirubin testi, kandaki toplam bilirubin miktarını ölçer. Total bilirubin seviyelerinin normalin üzerinde olmasına total bilirubin yüksekliği denir. Bu durum total bilirubin değerinin 1.2 mg/dL ve üzeri olması demektir.
TOTAL BİLİRUBİN NORMAL DEĞERLERİ NEDİR?
- 0-1 günlük bebek: 0 – 6 mg/dL
- 1-2 günlük bebek: 0 – 8 mg/dL
- 2-5 günlük bebek: 0 – 12 mg/dL
- 5 gün – 4 ay arası bebek: 0.3 – 1.2 mg/dL
- >4 ay: 0.3 – 1.2 mg/dL
- Yetişkin: 0.3 – 1.2 mg/dL
Normal kabul edilen bu değerler farklı laboratuarlarda ufak miktarlarda değişiklik gösterebilir.
Indirekt Bilirubin hesabı total billirubinden direkt bilirubinin çıkarılması yani " İndirekt Bilirubin = Total Bilirubin – Direkt Bilirubin" formülüne göre hesaplanmaktadır. Örneğin yetişkinlerde total bilirubin 1.5 mg/dL’nin altında olması normal değer olarak kabul edilmektedir. Buna bağlı olarak indirekt bilirubin normal değeri ise 1,3 ve altındaki değerlerdir.
TOTAL BİLİRUBİN YÜKSEKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Karın ağrısı veya karında şişlik
- Mide bulantısı
- Kusma
- Baş dönmesi
- Halsizlik, yorgunluk
- Titreme
- İştah kaybı
- Karın ağrısı
- Kabızlık
- Şişkinlik
- Kusma
- Yüksek ateş
- Deri ve göz beyazlarının sararması
- İdrarın bazen kahverengimsi bir tonda koyulaşması
- Göğüs ağrısı
- Güçsüzlük
- Alışılmadık derecede koyu idrar
TOTAL BİLİRUBİN YÜKSEKLİĞİ NEDEN OLUR?
GİLBERT SENDROMU
Gilbert sendromu; karaciğerin bilirubini düzgün şekilde işlememesine yol açan genetik bir hastalıktır. Karaciğerde görülen bu hastalık bilirubinin kan dolaşımında birikmesine sebep olmaktadır.
KARACİĞER HASTALIKLARI
Siroz hastalığı, karaciğer kanseri, hepatit gibi karaciğer hastalıkları kanda bilirubin seviyesinin yükselmesine yol açabilir. Çünkü sıralanan karaciğer hastalıklarında karaciğer bilirubini kan dolaşımından çıkarma ve işleme yeteneğini kaybetmektedir.
HEPATİT HASTALIĞI
Karaciğerde viral bir enfeksiyon sebebiyle ortaya çıkan iltihaplanma durumuna hepatit adı verilir. Karaciğerde iltihaplanma meydana geldiğinde biilirubin kolayca işlenemez ve bu sebeple kandaki bilirubin seviyesinde yükselmeler meydana gelir.
TOTAL BİLİRUBİN YÜKSEKLİĞİNİN DİĞER SEBEPLERİ NELERDİR?
- Sarılık hastalığı
- Karaciğer iltihabı
- Kullanılan ilaçların yan etkileri
- Hemolitik anemi
- Anemi (Kansızlık)
- Siroz
- Kan nakline vücudun tepki vermesi
- Gilbert sendromu - bilirubini parçalamaya yardımcı olan bir enzim eksikliğinin olduğu yaygın, kalıtsal bir durum.
- Viral hepatit
- İlaç alerjisi
- Alkolik karaciğer hastalığı
- Safra taşları
- Karaciğerde safrada tümör
- Safra kesesi taşları
- Dublin Johnson Sendromu
- Hepatit, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kisti gibi karaciğer hastalıkları.
- Transfüzyon reaksiyonu: Kan nakli esnasında vücut; bağışıklık sistemi kırmızı kan hücreleri yok etmesine sebep olan alerjik bir reksiyon gösterebilir. Bu durumu sonucu olarak kandaki kırmızı hücrelerinin büyük oranda yok edilmesi durumunda bilirubin seviyesinde yükselmeler meydana gelir.
TOTAL BİLİRUBİN YÜKSEKLİĞİ NASIL DÜŞER?
Yüksek total bilirubin düzeylerini özel olarak tedavi edecek hiçbir ilaç yoktur. Bu durumun altında yatan tedavi edildiğinde bilirubin seviyeleri normale dönecektir. Örneğin bu durum kansızlıktan kaynaklıysa kan ilaçlarıyla sorun tedavi edildiğinde total bilirubin seviyeleri de düşecektir. Total bilirubin seviyelerini düşürmek için şu önerilere mutlaka uymalıdır;
Kandaki Total Bilirubin seviyesini düşürmek için kişi bol bol su içmeli, meyve ve sebze tüketmeli, daha fazla lifli besin almalı ve mutlaka alkolden uzak durmalıdır.
SAĞLIKLI YİYECEKLER TÜKETİN:
Vücuttaki enerji sağlıklı besinleri tüketilmesi sayesinde artar ve sağlıklı beslenmek karaciğer fonksiyonlarını korur. Dolayısıyla sağlıklı bir karaciğer vücutta toksin atımını destekler ve bilirubini safraya dönüştürebilir. Karaciğerin sağlığını desteklemek için tam tahılllar, balık, meyveler ve sebzeler, zeytinyağı ve az yağlı süt ürünleri tüketilmelidir.
DAHA FAZLA LİF TÜKETİN:
Lifli besinler karaciğeri onarmakta oldukça yardımcıdır. Meyve ve sebzeler en güçlü lif kaynaklarıdır. Kadınlar için önerilen lif tüketimi günlük 35 gram ve erkekler için ise 25 gramdır. Uzmanların yürüttüğü çalışmalar sonucunda vücuda yeterince alınan lif miktarı kandaki bilirubin seviyesini düşürmekte yardımcı olduğu görülmüştür.
SAĞLIKSIZ GIDALARDAN KAÇININ:
Yağlı ve şekerli besinler karaciğere zarar verir ve dolayısıyla karaciğerin sağlıklı olan fonksiyonlarını bozar. Fonksiyonlarını yerine getiremeyen karaciğer kandaki bilirubin seviyesinin yükselmesine sebep olur. Tüm bu sebeplerden dolayı karaciğeri sağlıklı tutmak ve fonksiyonları iyi şekilde yapabilmesini sağlamak için fast food, kızarmış yiyecekler, işlenmiş yiyecekler ve şekerli yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
TURP YİYİN:
Karaciğer fonksiyonlarını geliştiren faydalı sebzelerden birisi turptur. Bu yüzden turp sarılık tedavisinde başvurulan bir besindir. Karaciğerlerin sağlıklı şekilde çalışabilmesi için yeterli oranda turp veya turp suyu tüketilmelidir.
