Polistik over sendrom olanlar zayıflayabilir mi? Beslenme şekli nasıl olmalıdır?

Polistik over sendromu (PCOS) birçok kadının karşılaştığı hormonal bir durumdur. PCOS olan kişilerin kilo kontrolü yapması ve sağlıklı bir vücut ağırlığına ulaşması bazen zor olabilir. Uzman doktorlardan yardım alarak doğru beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile PCOS olan kişiler sağlıklı bir şekilde kilo verebilirler. Bu yazıda, polistik over sendromu olan kişilerin kilo verme hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olacak beslenme şekli hakkında bilgi vereceğiz. Doğru besinleri tüketerek metabolizmanızı dengelemek, enerji seviyelerinizi artırmak ve sağlıklı kilo kaybını desteklemek için uzman görüşlerden aldığımız bilgileri sizler için derleyerek hazırladık.

POLİSTİK OVER SENDROMU NEDİR?

Polistik over sendromu (PCOS), kadınlarda hormonal düzensizliklere ve çeşitli semptomlara neden olan bir sağlık durumudur. Polikistik overler, yumurtalıklarda küçük kistlerin oluşmasına yol açar. Bu kistler, normalde olgunlaşması gereken yumurtaların büyümesini engeller.

Polistik over sendromunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, insülin direnci ve hormonal denge bozukluğu gibi faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. PCOS teşhisi genellikle kan testleri, ultrason ve semptomların değerlendirilmesiyle konulur.

Polistik over sendromunun tedavisi semptomlara yöneliktir. Her birey için farklılık gösterebilir. Tedavi planları arasında yaşam tarzı değişiklikleri (sağlıklı beslenme, egzersiz), ilaçlar (östrojen ve progesteron gibi hormonlar) ve cerrahi seçenekler bulunabilir. Eğer polistik over sendromu hakkında daha fazla bilgi edinmek veya semptomlarınızı değerlendirmek isterseniz, bir sağlık uzmanına başvurup kontrollerden geçebilirsiniz.

POLİSTİK OVER SENDROMU BELİRTİLERİ NELERDİR?

Polistik over sendromu (PCOS) çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve şiddeti farklılık gösterebilir. Diyetisyen Özge Hacıraifoğlu Bayraktar, polistik over sendromunun en yaygın belirtileri listeledi. Bunlar:

• Düzensiz adet döngüleri: PCOS olan kadınlar genellikle düzensiz veya tahmin edilemez adet döngülerine sahiptirler. Adet dönemleri arasındaki süre değişebilir ve bazen adet hiç olmayabilir.
• Aşırı tüylenme (hirsutizm): Yüz, sırt, göğüs veya karında aşırı tüylenme görülebilir. Özellikle erkek tipi saç büyümesi olarak da bilinen bu durum, hormonal denge bozukluğuna bağlı olarak ortaya çıkabilir.
• Akne: PCOS'lu kadınlar genellikle sivilce ve yağlı cilt sorunlarıyla mücadele ederler. Hormonal değişimler ciltte aşırı sebum (yağ) üretimine neden olabilir.
• Kilolu olma veya kilo alma eğilimi: Birçok PCOS hastası kilolu olabilir veya kilo alma eğilimi gösterebilir. İnsülin direnci gibi faktörler metabolizmayı etkileyebilir ve kilo kontrolünü zorlaştırabilir.
• Zor hamile kalma: PCOS, yumurtlama sorunlarına neden olabilir. Bu yüzden doğal yolla hamile kalmayı zorlaştırabilir. Polikistik overlerdeki kistlerin hormonal dengeyi etkileyerek yumurtlamayı engellemesinden de kaynaklanır.
• Saç dökülmesi
• Uyku apnesi
• Ruh hali değişiklikleri: Depresyon, anksiyete gibi…

Bu belirtiler her kadında farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Eğer bu belirtilerden bir veya birden fazlasını yaşıyorsanız, bir sağlık uzmanına başvurmanız gerekiyor. Sizin durumunuzda doğru teşhis ve tedavi planının yapılabilmesi için doktorunuz size uygun testleri ve değerlendirmeleri yaparak sağlık adım atmanıza yardımcı olur.

POLİKİSTİK OVER VE OBEZİTE

Polikistik over sendromu (PKOS) hastalarının %40-60'ı hafif şişman veya şişman olup, aynı zamanda insülin direnci yaşarlar. Bu durum kilo artışına ve adet düzensizliklerine neden olur. PKOS'lu obez kadınlarda kıllanma ve kısırlık oranları daha yüksektir. Obez PKOS'lu kadınların %88'inde düzenli adet döngüsü olmaz. Ancak, kilo kaybıyla insülin düzeyleri düzelir ve adet döngüsü normale döner. Vücut ağırlığında %5 azalma, insülin direncini düşürür ve yumurta oluşumunu yeniden başlatır. Ancak, hızlı kilo kaybı üreme sistemine zarar verebilir. PKOS'lu ve obez kadınlarda, %2-5 kilo kaybı yumurtlamayı başlatır ve insülin duyarlılığını artırır. %5-10 ağırlık kaybı, yumurtlama ve menstrual işlevleri düzeltir, hiperandrojenizmi azaltır ve kalp damar hastalığı ve tip 2 diyabet riskini düşürür. Ayrıca, gebelik diyabeti ve düşük riskini azaltır, ileri yaşlarda tip 2 diyabet, pıhtı atma ve kardiyovasküler hastalıklar riskini de düşürür.

POLİSTİK OVER HASTALARININ BESLENME ŞEKLİ

Polikistik over sendromu (PCOS) olan bireyler için sağlıklı bir beslenme planı, semptomları yönetmeye yardımcı olabilir. Uzman Diyetisyen Hilal Köse Yorgancı, PCOS hastalarına bazı beslenme önerileri sundu. Bunlar:

Düşük glisemik indeksli besinleri tercih edin: Kan şekerini daha istikrarlı hale getirmek için beyaz ekmek, şekerli atıştırmalıklar ve işlenmiş karbonhidratlar gibi yüksek glisemik indeksli besinlerden kaçının. Bunun yerine tam tahıllar, sebzeler, meyveler ve protein kaynakları gibi düşük glisemik indeksli besinleri tercih edin.

Dengeli bir karbonhidrat-protein ya da karbonhidrat-yağ dengesi sağlayın: Her öğünde dengeli bir karbonhidrat-protein veya karbonhidrat-yağ dengesi sağlamaya çalışın. Bu, kan şekeri düzeylerinin kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.

Sağlıklı yağlara odaklanın: Doymuş yağların aşırı tüketiminden kaçının ve sağlıklı yağlara odaklanın. Örneğin, avokado, zeytinyağı, balık ve fındık gibi tekli doymamış yağlar tercih edilebilir.

Anti-inflamatuar gıdalar tüketin: PCOS ile ilişkili inflamasyonu azaltmaya yardımcı olmak için anti-inflamatuar gıdaları tüketin. Bu gıdalar arasında yeşil yapraklı sebzeler, meyveler, somon gibi omega-3 yağ asitleri içeren balıklar ve zerdeçal gibi baharatlar bulunur.

Lifli gıdalar tüketin: Yeterli lif alımı, sindirim sağlığını destekler ve kan şekerini dengelemeye yardımcı olur. Sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve baklagiller gibi lifli gıdalar tüketmeye özen gösterin.

İnsülin direncini azaltan besinlere dikkat edin: İnsülin direncini azaltabilecek bazı besinler vardır. Örneğin, kabuklu yemişler, tarçın, lahana ailesi sebzeleri ve elma sirkesi gibi besinleri diyetinize ekleyebilirsiniz.

Öğün atlamadan düzenli olarak beslenin: Düzenli olarak ve öğün atlamadan beslenmek önemlidir. Kan şekeri seviyelerini dengede tutmak için 3 ana öğün yanında ara öğünler de tüketmeyi deneyin.

Polikistik over sendromu olan bireyler için uygun bir beslenme planı belirlemek için bir beslenme uzmanından destek almanız önerilir. Uzman, semptomlarınıza ve ihtiyaçlarınıza göre size özel bir beslenme planı oluşturabilir.

POLİSTİK OVER HASTALARININ BESLENME DÜZENİ

Polikistik over sendromu (PCOS) olan bireyler için sağlıklı bir beslenme düzeni, semptomları yönetmeye yardımcı olabilir. İskenderun Gelişim Hastanesi Uzman Diyetisyeni Eray Albayrak’ın, polikistik over hastalarının beslenme düzeni için bazı genel önerileri:

• Haftada en fazla 2 kez yağsız kırmızı et ve 2 kez balık tüketilmesi önemli olup günde en az 12 su bardağı su içilmelidir.
• Hazır paketlenmiş besinler, meşrubatlar ve katkı maddelerine sahip olan yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
• Tuz içeriği yüksek olan dondurulmuş, paketlenmiş ve salamura besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Haftada en az 3 gün 45-60 dakikalık egzersiz yapılması gerekir.
• B grubu ve C vitaminleri ile çinko minerali, PKOS tedavisinde önemlidir. Deniz ürünleri, ceviz, hindi eti, yumurta ve peynir gibi besinlerde bulunmaktadır. Tam tahıllar, avokado ve süt ürünleri ise B grubu vitaminleri açısından zengin olduğundan günlük öğünlerde tüketilmelidir.

Tüm bu önerilerle vücut kitle endeksiniz %7’lik bir oranla hormonal dengesizliği düzeltebilir. Böylece PKOS ile zayıflayabilir, insülin direnci ortadan kaldırılabilir. Ovülasyon ile doğurganlık kapasitesi artırılabilir.