Deprem sonrası ölümlerin en büyük nedeni! Crush sendromu nedir, neden olur? İşte Crush sendromu belirtileri ve tedavi yöntemi

Türkiye’yi sarsan Kahramanmaraş depremi sonrasında crush sendromu bir kez daha gündeme geldi. Enkazdan kurtarılan kişilerde görülen crush sendromu deprem sonrası en fazla can kaybına neden olan durumların başında geliyor. Ezilme biçiminde yaralanma, uzun süreli sıkışma ve hareketsizlik sonucunda meydana gelen crush sendromu hızlı ve etkili bir şekilde tedavi edilemezse, bu durum ne yazık ki ölüme yol açan bir sürece dönüşebiliyor. Kazazedelerde sıklıkla görülebilen crush sendromu hakkındaki detaylar haberimizde.

Önemli Not: Bu içerik herhangi bir öneri niteliği taşımamaktadır. Her birey için bu sürecin farklı olabileceğini göz önünde bulundurunuz. Olası bir sağlık sorununuzda mutlaka bir hekime danışınız.

CRUSH (EZİLME) SENDROMU NEDİR?

Crush sendromu genellikle deprem, maden kazası, çığ düşmesi, kar kitlesinin altında kalmak, patlama, iş ve trafik kazalarındaki darbeler gibi olaylardan sonra görülür. Ancak en sık ve yaygın nedeni büyük depremler nedeniyle göçük altında kalmaktır. Ezilme nedeniyle yaralanma, uzun süreli sıkışma ve hareketsizlik nedeniyle ortaya çıkan crush sendromu tedavi edilmemesi durumunda ölümle sonuçlanbiliyor.

Crush Sendromu sonucunda yara alan ve ezilen kaslardaki azot oksite bağlı damar genişlemesi, hiperkalemi ya da hipokalemi ile hızlanarak tüm dolaşım sistemini olumsuz etkiler. Ortaya çıkan kas şişmesi, Kompartman Sendromu'na sebep olabilir.

Büyük depremlerde enkaz altından çıkarılan kimselerde sıklıkla görülen Crush sendromu ilk olarak 1909 yılındaki Messina Depremi'nde tanımlanmış, depremden sağ kurtulan kişilerin halsizlik ve ödem gibi belirtiler ile öldükleri izlenmiştir. Crush sendromu denilen bu tablonun sebebi ilk olarak 1940 yılında nefroloji uzmanı Bywaters tarafından ortaya koyuldu. Enkazdan sağ kurtulanların % 40’ındaysa Crush sendromu gelişir.

CRUSH (EZİLME) BELİRTİLERİ NELERDİR?

Crush sendromu yaşayan kişilerde en fazla oluşan semptomlar kahverengi idrar, ödem, halsizlik, aritmi ve düşük tansiyondur. Crush sendromu belirtilerini sıralayalım:

• Crush sendromunda büyük bir kas kütlesinde ezilme veya yaralanma meydana gelir.
• Enkaz altında kalan, sıkışan uzuvlarda hareket bozuklukları ve şişme/gerginlik yaşanabilir. Bu uzuvda nabız hissedilmeyebilir.
• Crush sendromlu kişi enkaz altından çıktığında sağlıklı görünebilir. Ancak bir süre sonra ezilen doku proteinleri kana karışır ve başta böbrek olmak üzere kalp ve akciğer bu durumdan etkilenir.
• Crush sendromunun en dikkat çekici belirtisi idrarın renginin kahverengiye dönmesidir.
• Halsizlik, ödem, düşük tansiyon görülebilir. Şok yaşanabilir.
• Vücut kimyası bozulduğu için kusma, görülebilir.
• Kanda üre, ürik asit, potasyum ve fosfat yükselebilir.

 CRUSH (EZİLME) TEDAVİSİ NEDİR?

Crush sendromu tespit edildikten sonra ilk başvurulan yöntem kandaki sıvı oranını arttırmaktır (saatte 1 litre hızla). Tedavide erken müdahele oldukça önemlidir. Enkaz altından çıkarılan kişiye 'ilk yardım' uygulanır. Potasyum değerinin düşürülmesi ve fasiotomi yaygın bir tedavi yöntemidir. Diyaliz ise diğerlerine göre daha az yaygın bir tedavidir. İleri seviyelerde Crush sendromunun böbrek yetmezliğine sebep olduğu biliniyor. Bu nedenle öncelik böbrekler üzerindeki olumsuz etki azaltılmaya çalışılır. Crush sendromunda tedavi uzman kişiler tarafından yürütülmelidir.

Depremden kısa süre sonra bile enkaz altından kurtarılan kişiler Crush sendromu nedeniyle hayatını kaybedebiliyor. Bu nedenle enkaz altındakileri kurtarmak istiyorsanız her zaman profesyonel ekiplere danışarak onlara yardım edin.