Parmak izimiz kadar önemli: Karbon ayak izi nedir, neden olur? Karbon ayak izi azaltmak için ne yapılmalı?
Karbon ayak izini en aza indirmek ve yaşanabilir bir dünya için geri dönüşüm kampanyalarına destekler sürüyor. Küresel ısınma ve dünyayı tehdit altına alan çevresel faktörlere karşı şirketler karbon nötr olma yolunda önemli yatırımlar gerçekleştiriyor. Peki karbon ayak izi nedir, neden olur? Karbon ayak izi nasıl hesaplanır? Karbon ayak izi nasıl azaltılır, azaltmak için ne yapılmalı?
Birçoğumuzun belki de yeni duyduğu karbon ayak izinin ne anlama geldiği merak ediliyor. Petrol, doğalgaz, kömür gibi fosil yakıtların yakılması sonucunda gerçekleşen karbon salınımının miktarı karbon ayak izi ile ölçülüyor. Örneğin ev, araba, alışveriş gibi günlük rutinlerimizin hepsinin de karbon ayak izimize etkisi bulunuyor. Kısacası tükettiklerimiz, ürettiklerimiz, kullandıklarımız ile doğaya dolaylı ya da doğrudan karbondioksit salınımı yaparak sebep olduğumuz güç zarar, karbon ayak izi olarak adlandırılıyor.
KARBON AYAK İZİ NASIL AZALTILIR?
Dünyanın gelecek nesillere aynı şekilde aktarılabilmesi için gündelik hayatımızdaki ufak tefek değişiklikler, karbon ayak izimizin azalmasını sağlıyor. Karbon ayak izi azaltmak için yöntemler şöyle:
- Cep telefonlarızdaki wellbeing özelliğini kullanarak günlük telefon kullanım saatinizi düşürebilirsiniz.
- Düşük emisyon salınımı teknolojisine sahip kombi ve beyaz eşya kullanın.
- Elektrik için yenilenebilir enerji kullanın. Örneğin tasarruflu ampuller, buzdolapları, klima cihazlarını tercih edin.
- Bir odadan diğer odaya geçerken dahi boşa yanan ışıkları mutlaka kapatın.
- Doğal gaz yerine ısınmak için Güneş enerjisi kullanabilirsiniz. Böylece doğal gaz maliyetiniz yılda yüzde 70 oranında azalacak.
- Bilgisayarlarınızı kullanmadığınız durumlarda kapalı tutun.
- Satın aldığınız ürün paketlerini inceleyin ve çok uzak bölgelerden gelen ürünleri tercih etmeyin.
- Beslenme biçiminizi mevsimine uygun sebze, meyve ve bakliyatlarından oluşturun.
- Elektronik ürünlerde A sınıfı enerji tüketimi sağlayan ürünleri kullanın.
- Az yakıt tüketen araçları tercih edin.
- Plastik kullanımını azaltın.
- Bir şeyi satın alırken düşünün. Sırf indirimde diye satın almanıza gerek yok. Satın almanız gereken ihtiyaç ürünleri yerel üreticiden almaya çalışın.
- Atık yağları dönüştürün.
- Duş ve bulaşık gibi temizlik işlemlerinde suyu israf etmeyin.
- Kısa mesafelerde mümkün olduğu sürece araç yerine bisiklet kullanın.
Bu maddelere dikkat ederek karbon ayak izini azaltabiliriz. Tabii karbon ayak izini sıfırlayamayız ancak ne kadar “iz” bırakacağımıza kendimiz karar verebiliriz.
KARBON AYAK İZİ NASIL HESAPLANIR?
Karbon ayak izi rakamla ifade ediliyor ve Uzmanlar kişi başına düşen karbon ayak izini yaklaşık 4 ton olarak hesaplıyor. Ton bazında ölçülen karbon ayak izinin hesaplama formülü şu şekilde:
Karbon ayak izi = Yakıt Tüketimi x Emisyon Faktörü
Karbon ayak izi hesaplamasında, insanların atmosfere verdiği zararın miktarı ortaya çıkar. Bir iklimin yıllık değerleri ölçüldüğünde ise bölgede meydana gelen karbon artışı tespit edilir. Karbon ayak izi, birincil (doğrudan) karbon ayak izi ve ikincil (dolaylı) karbon ayak izi olmak üzere ikiye ayrılır:
Birincil ayak izi, kişilerin veya kurumların faaliyetlerinde kullanmak üzere yaktıkları fosil yakıtlardan dolayı ortaya çıkan karbon gazı salınımlarının hesaplanması ile ortaya çıkar.
İkincil (dolaylı) karbon ayak izi ise, kullandığımız ürünlerin imalattan tüketime ve bozulmalarına, yani tüm yaşam süreleri boyunca dolaylı olarak yayılan CO2 miktarı hesaplanır.
Editör : Nefise Anlağan
