Bebekler ve çocuklar depremi önceden hisseder mi?
Depremler, ülkemizin yüzleşmekte olduğu en acı gerçeği. Türkiye'nin yüzde 91-92'si deprem tehlikesi ile karşı karşıya. Deprem kuşağında yer aldığımızdan dolayı hemen hemen her dakika, büyük veya küçük çaplı depremlerle sarsılıyoruz. Depremle ilgili o kadar çok soru aklımıza takılıyor ki… Bu sorulardan biri de acaba bebek ve çocuklar depremi hisseder mi? Bebeklerin ve çocukların depremi önceden hissettiklerine dair bilimsel araştırma var mı?
Son yüzyılın en büyük felaketlerinden olan Kahramanmaraş Pazarcık'ta yaşanan 7.7 büyüklüğünde depremin ardından deprem konusu ülkenin gündeminden düşmüyor. Vatandaşlar olarak çoğumuz deprem korkusunu yoğun olarak yaşamaya devam ediyoruz... Günümüz teknolojisinde depremi önceden tahmin etmek maalesef mümkün değil, deprem olacağını önceden tespit eden bir cihaz henüz keşfedilmedi. Depremi önceden bilmek mümkün değil evet, fakat deprem önceden sezinlebilir mi, bebekler ve çocuklar depremi önceden hisseder mi? İşte cevabı:
BEBEKLER VE ÇOCUKLAR DEPREMİ HİSSEDER Mİ?
Bebekler ve çocukların depremi önceden hissedip hissetmedikleri vatandaşlar tarafından çok merak ediliyor. Hayvanların depremi önceden sezinledikleri, depremden bir süre önce acayip davranış sergiledikleri araştırmalara da konu olan bir gerçek.
usgs.gov’un haberine göre önemli bir depremden önce hayvanlarda görülen olağandışı davranışlara dair elimizdeki en eski referans, MÖ 373'teki Yunanistan'dandır. Fareler, gelincikler, yılanlar ve çıyanların yıkıcı bir depremden birkaç gün önce evlerini terk edip güvenli bir yere doğru yola çıktıkları biliniyor. Hayvanların, balıkların, kuşların, sürüngenlerin ve böceklerin, haftalar ya da saniyeler önce tuhaf davranışlar sergilediklerine dair çok sayıda anekdotsal kanıt var. Animals’da (Basel) 2013 Mart ayında yayımlanan bir araştırmada, Alman bilim adamları bir fay hattı boyunca yuva yapan kırmızı ağaç karıncalarını videoya kaydettiler, onların depremden önce olağan rutinlerini değiştirdiklerini, geceleri daha aktif, gündüzleri ise daha az aktif hale geldiklerini keşfettiler.
Peki bebekler ve çocuklar, hayvanlar gibi depremi önceden hissedebiliyor mu? Bebeklerin ve çocukların depremi önceden hissettiklerine dair bilimsel bir çalışma yok. Ancak, Animals’da (Basel) 5 Mart 2013’de yer alan makalede Japonya'da yaklaşık 1.100 öğrenciyle, 1995 yılında yaşadıkları Kobe depremiyle ilgili röportaj yapıldı. Küçük çocukların depremlerden önce öncü şoklar dışında bir nedenden dolayı uyanıp uyanmadıkları araştırıldı. 8-10 yaş arasında çocuklara, Kobe depreminden önce uyanıp uyanmadıkları, eğer öyleyse ne kadar erken uyandıkları soruldu. Araştırma sonunda depremden bir dakikadan daha az önce uyandığına dair 62 rapor elde edildi. Deprem bölgesindeki pek çok kişi araştırmacılara verdikleri raporda o gün sabah saat 5 civarında (kesinlikle sıra dışı bir zaman) ve depremden yaklaşık 45 dakika önce uyandıklarını bildirdi.
Bazı insanların depremden önce deprem olacağını hissetmesinin bilimsel bir açıklaması yok ve çoğu zaman bu his yanıltıcı olabiliyor, deprem olacağı hissinin ardından genellikle deprem falan meydana gelmiyor. Bu durum çocuklar için de geçerli çocuğunuz yahut konuşma çağındaki bebeğinizde anormal semptomlar gözlemliyorsanız, deprem olacağını hissettiğini söylüyorsa, çocuğunuzun hissetmesi kesin deprem olacağı anlamına gelmiyor. Çocukların, bebeklerin depremi hissetiğine dair herhangi bir anekdotal yahut bilimsel çalışmaya kanıt da mevcut değil.Fakat kadınlar kulubü gibi forum sayfalarında bazı anneler deprem olmadan önceki günlerde çocuklarında olağandışı davranışlar gözlemlediğini yazıyor.Örneğin bir anne depremden bir hafta önce çocuğunun sabahları erkenden uyanıp, anne lütfen vedalaşalım diyip sarılıp annesini öptüğünü, daha önce çocukta hiç böyle bir davranışla karşılaşmadığını söylüyor.
DEPREMİ İLK ÖNCE KİM HİSSEDER?
Depremi ilk önce hisseden canlıların başında hayvanlar geliyor. Bilim insanları yaptıkları çalışmalarda bazı hayvanların depremi önceden hissedip anormal davranışlarda bulunduğunu tespit etti.
BEBEKLER DEPREMİ NASIL HİSSEDER?
Deprem olduktan sonra bebeklerde ağlama krizleri, ani seslerden dolayı irkilme, gök gürültüsü ve şimşekten aşırı korkma gibi belirtiler yaşanabiliyor.
Editör : Selma Yenidoğan
