Bebeklerde güvenli bağlanma nedir? 7-24 ay arası en kritik dönem!
İletişimin esası bireylerin bağlanma şekilleri, bebeklik ve çocukluk dönemleriyle doğrudan ilişkilidir. Güvenli bağ kuran bebeklerin hayata bir sıfır önde başladığını söylesek sanırım yerinde olacaktır. Peki bebeklerde güvenli bağlanma nedir? Oyun oynamak dışında ebeveynlere hangi görevler düşüyor sizler için derledik..
Bebeklikte başlayan güvenli bağlanma aslında çok önemlidir. Güvenli bağlanma duygusal ve sosyal gelişimin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Bebekler bakımveren ile aralarında henüz 6 aylıkken bir ilişki kurar. Güven duygusunu yeşerten bu bağ anne bebek arasındaki sosyal ilişkinin başlangıç noktasıdır.
Gelecekteki ilişkiler için anahtar rolü olan güvenli bağlanma birçok araştırmacının da dikkatini çekmiştir. Bağlanma kavramını 1958’de ilk kez kullanan Bowlby ve bağlanma şekillerini ele alan da Ainsworth’tur. Bowlby'a göre bebekler biyolojik yatkınlığı olduğu kişilere bağlanmaya daha çok yatkındır. Bebekler bu teoriye göre bakımveren kişiden koruma, bakım ve destek beklerler.
Seçici bağlanma 7. aydan sonra başlar. Buna göre bebek bakımverenden ayrılmak istemez. Kaygı belirtileriyle birlikte yabancılara karşı tepki geliştirir.
Bağlanma davranışı biyolojik olarak başka sistemler ile aynı anda ilerler. En önemli kavramlardan biri keşif sistemidir. Buna göre bebek bağlanma ile keşif arasında denge kurar. Araştırıp keşif yapan bebek stres yaptığı andan sonra bakımveren kişiye döner.
BEBEKLERDE GÜVENLİ BAĞLANMA NEDİR?
Güvenli bağlanan bebekler iyi bakıldığını hisseder. Çünkü ihtiyaçlarına cevap veren onu önemseyen bir bakımvereni vardır. Anne veya bakımveren kişi ile olduğunda bebek kaygı yaşamadan çevresini keşfediyorsa güvenli bağlanma var demektir. Fakat tam tersi bakımveren kişi yanında yoksa bebek huzursuz olur ve tepki gösterir. Bebeklerde güvenli bağlanma nedir? sorusunun cevabı çok kapsamlı olduğu için bebeklerin ay ay neler yaşadığına göz atalım...
GÜVENLİ BAĞLANMA HANGİ AYLARDA OLUR?
-0-2 ay: Bebek bu aylarda meme arari başını sağa sola döndürür, emme ve yutma refleksi geliştirir, anneye yönelir, beslenme zamanlarını sezer. Bu davranışlar bağlanma öncülleri olarak adlandırılır.
-2-6 ay: Bebek bakımveren kişiye yönelir. Sosyal çevresine tepkileri artarak devam eder. Bakımveren kişiye gülücük atabilir. Uzun süre göz teması kurabilir ve sesler çıkarabilir. Bağlanma bu dönemde oluşmaya başlar. Bu dönemde bebek bağlanacağı figürü henüz seçmemiştir. Fakat tanıma ve tepki durumu gelişir.
-7.ay: Bebekler bu ayla beraber kime bağlanacağını seçer. Sosyal çevresini sınırlandırabilir. Yabancı kaygısı en çok bu dönemde görülür. 7-24 ay arasında da bağlanma net olarak ortaya çıkar.
Bebek bu dönemde artık kendisiyle kim ilgileniyor ve bakımını kim yapıyorsa o kişiye yönelir. Bu ikili ilişki bebeğin diğer insanlarla kurduğu ilişkiden başkadır.
BEBEĞE BAKIM VEREN KİŞİ DUYARLI OLMALI
Bebeğe bakımveren kişi bebeğin tepkilerine duyarlı ise ve bebeği anlamak için mücadele veriyorsa bebekle arasında sağlıklı bir bağ olması çok normaldir.
Sağlıklı bir şekilde bağlanma yaşayan bebeklerde temel anlamda güven duygusu ortaya çıkar.
Bebek artık şunu biliyordur bakımveren kişi ona strese girdiği her zaman yardımcı olacak onu rahatlatacaktır. Bebek bu durumu yaşadığı olumlu deneylimler ile öğrenmiştir.
Bağlanma evresini tamamlayan bebekler güvendiği kişi yanından gittiğinde tepki verebilir. Ebeveynin yanından uzaklaşmasına genellikle ağlayan bebeklerin tepkisi bu yüzdendir.
Ebeveyni yanına geri dönen bebek artık bir rahatlamaya girer ve çevreyi keşfetmeye devam eder.
GÜVENLİ BAĞLANAN ÇOCUĞUN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Ebeveyni ile güvenli bağlanan çocuk kendini ifade etmekte zorlanmaz. Anne baba ile iletişimi güçlü olan bu bebekler ileriki yaşamlarında iyi bir empati yapabilme özelliğini taşırlar.
Kararsız ya da güvensiz bağlanan çocuklardan daha az agresif olan bu çocukların aynı zamanda olgunluk dereceleri daha iyidir.
GÜVENLİ BAĞLANMA OLURSA NE OLUR?
-Güvenli bağlanan çocuklar ebeveynlerinden kolaylıkla ayrılabilir.
-Korktuğu anlarda bilir ki ebeveyni onu rahatlatacaktır.
-Ebeveynlerden bir süre ayrı kalıp tekrar bir araya geldiğinde bu durumu olgunlukla karşılar.
-Ebeveynin yokluğunda diğer insanlar tarafından rahatlatılabilirler. Ve ebeveynleri yabancı kişilere tercih edebilirler.
-Çok çabuk öğrenirler.
-Değişime açık olurlar.
-Okul döneminde uyumlu olurlar.
-Kendilerine güvenleri yüksek olur.
GÜVENLİ BAĞLANMA OLUŞTURMANIN YOLLARI
Yüz İfadesi: Yüz ifadenizle konuşmadan birçok duygunuzu gösterebilirsiniz. Bebeğinizle iletişimde olduğunuzda da yüz ifadeniz bu yüzden çok önemlidir. Sakin olmanız yüzünüze de yansıyacaktır. Kızgın, endişeli bir ruh halindeyseniz de bunu bebeğiniz kolaylıkla anlayacaktır. Olumlu duygularınız da olumsuz duygularınız da bebeğiniz tarafından hissedilecektir. Bunu bilerek davranmanız yararınıza olacaktır.
Ses Tonu: Bebeğinize kullandığınız ses tonununuz duygu durumunuzu direkt belli edecektir. O yüzden ona karşı ilgili ve hassas bir ses tonuyla konuşursanız etkisini görebilirsiniz.
Dokunma: Bebeğinize dokunma şekliniz de ona olan ilginizi ifade eder. Bebek kendisine sıcak bir temasta bulunup onu öpüp koklayan birini ayırt eder.
Göz teması: Bebeğinize sevgi dolu gözlerle bakarsanız o bunu mutlaka hissedecektir. Kendisini mutlu ve huzurlu hissedecektir.
Konuşmak: Bebeğinize durumunuzu açıklamaktan kaçmamalısınız. Onu küçük ayrılıklara hazırlamanız güvenli bağ kurmak açısından çok önemlidir. İşe gidiyorsanız dışarı çıkarken bebeğinizle konuşup da çıkmanız faydalı olacaktır. Ona ben şimdi sana mama almaya gideceğim ve sonra geleceğim diyip bu dediğinizi uyguladığınızda onun güvenini kazanmış olacaksınız.
Kalp atışları: Gün içerisinde stresli ve paniklediğiniz anlar olabilir bu çok normal. Bebeğiniz bu durumu sezecektir. Bunu bilerek kendinizi ne kadar sakinleştirirseniz bebeğin de sakinliği açısından faydalı olacaktır. Annedeki yavaş tempo bebeği de rahatlatacaktır.
Duygusal Destek: Bebeğin duygularına önem vermeniz gerekir. Onun gülmek veya bağırmak gibi yaptığı eylemleri küçümsememek çok önemlidir. Bebeğinizin neden bu tepkileri verdiğini anlamaya çalışmanız ve bunu ona yansıtmanız ona güven verecektir.
BEBEĞİNİZLE OYUN OYNAYIN
Güvenli bağlanmanın diğer yolu da bebekle oyun oynamaktır. Duygusal bir iletişim kurabileceğiniz oyun esnasında güvenini de kazanmış olacaksınız.
Bu süre içinde bebeğinizle bol bol göz teması kurmaya da özen göstermelisiniz. Ayrıca ona sarılmanız gülümsemeniz güven duygusunu artıracaktır.
‘Ce-ee oyunu’ ile bebeğinize kaybolma ve geri gelme deneyimi yaşattığınızda güvenli bağ kurma ihtimaliniz de artmış olacaktır.
Göbeğine dokunarak komik sesler çıkarmak, el ayak parmaklarıyla oyunlar oynayarak bu bağı pekiştirebilirsiniz.
Saklambaç, fış fış kayıkçı gibi eski oyunlar da bebeğinizla aranızda güvenli bağ kurmanıza faydalı olacaktır.
Editör : Ezgi Sezer
